Do czego potrzebny jest katalizator samochodowy?

Zgodnie z przepisami drogowymi obwiązującymi w Polsce, od 1995 roku każdy pojazd poruszający się po terenie kraju powinien być wyposażony w katalizator. Element ten odpowiada za filtrowanie spalin generowanych przez auto, dlatego tylko z nim można spełniać normy emisyjne. Przy braku tej części można narazić się na poważne konsekwencje – włącznie z zatrzymaniem dowodu rejestracyjnego i mandatem w wysokości 1500 zł. Wyjaśniamy, do czego potrzebny jest katalizator samochodowy!

Czym jest katalizator samochodowy?

Katalizator samochodowy jest nazywany równie reaktorem lub konwerterem katalitycznym. Stanowi element układu wydechowego. Jego zadaniem jest zmniejszanie emisji szkodliwych spalin, czyli produktów ubocznych procesu spalania paliwa.

Pod względem wyglądu katalizator wygląda jak niewielka blaszana puszka – przypomina trochę tłumik, ale jest od niego mniejszy i cięższy. Składa się z trzech części:

• obudowy – zewnętrzna, metalowa osłona, podłączona do kolektora;
• nośnika – to wewnętrzny element o strukturze plastra miodu, wykonany z metalu lub ceramiki. Działa jak filtr, ponieważ składa się z gęstego systemu kanalików;
• otuliny – składa się z dwóch powłok: pośredniej i aktywnej katalitycznie. Pierwsza jest siatką o porowatej strukturze, bezpośrednio pokrywającą rdzeń. Druga jest natomiast wykonana z metali szlachetnych, takich jak: platyna, pallad czy rod. Pierwiastki te wchodzą w reakcję chemiczną ze szkodliwymi substancjami, zobojętniając je.

Jak działa katalizator samochodowy?

Katalizator samochodowy pełni rolę filtra wyłapującego substancje smoliste i inne groźne związki, które są wydzielane przez układ wydechowy. Urządzenie musi rozgrzać się aż do temperatury 400-800°C – jest to konieczne do zajścia reakcji katalitycznych. Wtedy metale szlachetne pozwalają zmniejszyć szkodliwość emitowanych spalin, a pojazd może być mniej groźny dla środowiska. Końcowy produkt odprowadzany z układu wydechowego zawiera minimalne ilości tlenku węgla, węglowodorów HC i dwutlenku węgla.

Chcesz sprzedać samochód? Sprawdź auto skup Tychy!

Współcześnie katalizatory są obowiązkowe we wszystkich autach osobowych. Dodatkowo montuje się w nich pochłaniacze par paliwa, które wykluczają inne niebezpieczne zanieczyszczenia. W pojazdach z silnikiem diesel zamiast katalizatora stosuje się z kolei filtr cząsteczek DPF.

Jakie są objawy uszkodzonego katalizatora?

Katalizatory są raczej wyjątkowo odporne na awarie i wykazują długą żywotność – zazwyczaj sprawdzają się bez zarzutu przez ponad 200 tys. przejechanych kilometrów. Nie oznacza to jednak, że nie może dojść do ich uszkodzenia. Najczęstszą przyczyną usterek są problemy z silnikiem (np. popsuta sonda lambda, która ma wpływ na pracę katalizatora), niepoprawnie działająca instalacja LPG czy uszkodzenie mechaniczne.

Co powinno skłonić do wizyty w warsztacie? Problemy z katalizatorem można zazwyczaj usłyszeć – zaczyna charakterystycznie grzechotać czy nawet dzwonić. Często wtedy podświetla się też kontrolka „check engine”. Poza tym można zauważyć nierównomierną pracę silnika, wyraźny spadek mocy auta, zwiększenie zużycia paliwa oraz intensywne dymienie z rury wydechowej.

Uszkodzony katalizator można oczyścić albo wymienić na nowy (jeśli jest taka potrzeba). Niestety, taki komponent jest bardzo kosztowny. Nie próbuj jednak szukać tej części na rynku wtórnym – przepisy zabraniają montażu używanych katalizatorów.

Jak dbać o katalizator w samochodzie?

Kiedy katalizator zaczyna się zapychać, niektórzy kierowcy decydują się go wyciąć. Rozwiązanie to wydaje się tańsze, ale w praktyce naraża na wysoki mandat. Do tego brak tego elementu obciąży cały układ oddechowy.

Nie ma sensu ryzykować – lepiej jest po prostu raz na jakiś czas oddać samochód w ręce specjalistów, którzy przeprowadzą proces czyszczenia. Kiedy jest to konieczne? Jeśli zauważy się utratę dynamiki podczas jazdy i gorsze przyspieszenie, spadek mocy silnika czy nawet nierównomierną pracę na biegu jałowym, nie ma na co czekać.